2010 sluit af met positieve groei
2010 was in vele opzichten een geweldig positief jaar, zeker afgezet tegen het zwaar negatieve sentiment eind 2009. We hadden een zwaar jaar achter de rug en velen voorspelden een nog moeilijker 2010, waar de gevolgen van de kredietcrisis in volle hevigheid op de beurs van de consument zou neerdalen. Het consumentenvertrouwen en de koopbereidheid waren in 2009 uitermate negatief en de verwachtingen voor 2010 waren bij vele ondernemers somber gestemd.
Ik probeer vaak in de spiegel te kijken en haal in gedachte het sentiment terug van de maanden oktober en november in 2009. De eerste tekenen van herstel die wij bij ons advieskantoor in die periode mochten optekenen, werden door mij met enthousiasme begroet, maar ik gaf er de voorkeur aan om die korte opleving niet als structureel te betitelen. Waarschijnlijk meer uit een soort zakelijke protectionisme, en gebaseerd op sentiment eerder dan de koude feiten.
Hoe verliep het in de winkelstraten in Nederland in 2010?
Het jaar 2010 startte in alle opzichten slecht. We begonnen met twee maanden kou en sneeuw, hetgeen direct pijnlijk zichtbaar was in de winkelstraten. Het aantal passanten was ten opzichte van de twee eerste maanden in 2009 aanzienlijk veel lager. Gelukkig wisten we al uit eerdere berichten van CityTraffic, het onderzoeksbureau dat dagelijks de passanten in de Nederlandse winkelstraten telt, dat de kredietcrisis pas omsloeg in een economische rond mei 2009 in de hoofdwinkelstraten, waardoor de eerste maanden van 2009 niet als slechte maanden te boek stonden. Immers minnen op slechte maanden in het jaar ervoor, voelt toch vaak erg slecht en is een voedingsbodem voor nog meer negatief sentiment. En dan heb ik het maar niet over die slecht vallende eerste week van het jaar 2010. Als we voor het gemak aannemen dat het aantal mensen in de winkelstraat een goede afgeleide is van het bestedingsgedrag van consumenten, leken de eerste maanden van 2010 een voortzetting van de daling van het aantal passanten in 2009. Nu was dat ons al duidelijk gemaakt via de CBS-indexen Consumentenvertrouwen en Koopbereidheid , echter deze indexen drukken meer een sentiment uit dan een feitelijk gedrag. Immers zeggen wat je als consument van plan bent te gaan doen, is nog wat anders dan feitelijk de winkelstraat ingaan om te kopen of dat juist niet te doen. De Nationale passantenindex van CityTraffic geeft inzicht in de Nederlandse binnenstadsdrukte en is wat ons betreft een prima graadmeter van de koopbereidheid van consumenten.
Gelukkig zien we dat de consument, na een slechte start, vanaf half maart weer duidelijk meer winkelt dan in 2009, maar die groei is van korte duur. De eerste zes maanden blijven duidelijk onder 2009, waarbij ook het WK Voetbal half juni geen positief effect heeft gehad op het aantal passanten in de winkelstraten. Vanaf week 31 echter tekent CityTraffic praktisch blijvend een groeiend aantal passanten in de winkelstraten tov 2009 aan. Enerzijds wisten zij al dat de economische crisis in de winkelstraten vooral in het tweede semester van 2009 haar sporen achterliet, anderzijds is het toch fantastisch om te zien dat consumenten niet continu binnen blijven zitten. Een prima augustus wordt opgevolgd door een sterk september, waarbij eind september een forse daling optreedt ten opzichte van 2009. Toch schakelen de winkelstraten twee weken later gewoon door en houden de stijging vast tot eind november. December begint wat zwakker dan 2009 maar in de latere weken wordt het weer min of meer gecompenseerd.
Kortom, een jaar om te eindigen op het niveau van 2009, met een kleine positieve trend. Vast staat is dat de sterke daling in 2009 tov 2008 van wel 5%, niet is doorgezet in 2010 en dat we nu voor 2011 weer veel positieve berichten horen van inkopers, MKB-ers en andere ondernemers die een paar maanden vooruit denken. Dat voelt weer een stuk beter!
Huib Lubbers – Directeur Retail Management Center
h.lubbers@rmc.nl